Smart Villages

Smart Villages (Inteligentne Wioski) to stosunkowo nowe podejście w zakresie kształtowania polityki UE. Koncepcja Inteligentnych Wiosek „Smart Villages” odnosi się do obszarów wiejskich i społeczności, które chcą rozwijać nowe możliwości w oparciu o swoje mocne strony i posiadane zasoby. W Smart Villages tradycyjne oraz nowe sieci i usługi są wzmacniane za pomocą technologii cyfrowych, telekomunikacyjnych, innowacji przy lepszym wykorzystaniu wiedzy, a wszystko z korzyścią dla mieszkańców i przedsiębiorstw. Technologie cyfrowe i innowacje mogą polepszyć jakość życia oraz podnosić standard usług publicznych dla obywateli – i co ważne - przy lepszym wykorzystaniu zasobów oraz mniejszym wpływie na środowisko. Koncepcja Smart Villages nie proponuje rozwiązania uniwersalnego – oparta jest na potrzebach i potencjale danego terytorium i prowadzonej przez niego strategii, wspierana jest przez nowe lub istniejące strategie terytorialne.

Promowanie dobrobytu na obszarach wiejskich.
Wzmacnianie łańcuchów wartości na obszarach wiejskich.
Inwestowanie w rentowność i żywotność obszarów wiejskich.
Ochrona środowiska na obszarach wiejskich.
Zarządzanie zasobami naturalnymi.
Wspieranie działań w dziedzinie klimatu.
Zwiększanie wiedzy i innowacji.
Ulepszenie zarządzania na obszarach wiejskich.
Zwiększenie skuteczności realizacji polityki i jej uproszczenie.
Poprawa skuteczności i rozliczalności.

Komisja Europejska proponuje, by Inteligentne Wioski rozumieć jako: „obszary wiejskie lub społeczności, które rozwijają się w oparciu o swoje silne strony i posiadany kapitał, poszukują nowych rozwiązań”, a także „wzmacniają tradycyjne i nowe sieci powiązań między interesariuszami oraz usługi za pomocą technologii cyfrowych i telekomunikacyjnych oraz innowacji i lepszego wykorzystania wiedzy”.

Definiowanie Inteligentnych Wiosek skupia się wokół pewnych cech i postaw społeczności wiejskich:

stosowania technologii cyfrowych, lecz wówczas, kiedy ich użycie przybliża do realizacji założonych celów. Jednocześnie, technologie te nie są jedynymi stosowanymi narzędziami,
myślenia wykraczające poza granice wsi. Pomimo tego, że inicjatywy mają miejsce na poziomie lokalnym, inteligentne społeczności dostrzegają, że wieś funkcjonuje w otoczeniu określonego krajobrazu, a także jest związana z innymi wsiami i miastami,
budowania nowych form współpracy i wspólnot interesów. Skupiają one: rolników i innych aktorów wiejskich, samorządy, sektor prywatny i społeczeństwo,
myślenia samodzielnego. Nie istnieje jeden, standardowy model Inteligentnej Wioski, ani zamknięty zestaw narzędzi, jakie one stosują. Dlatego takie wioski oceniają posiadane zasoby, stosują najlepszą dostępną wiedzę i przejmują inicjatywę w kształtowaniu otaczającej je rzeczywistości.

Należy także wskazać, że przy tak dużym potencjale aplikacyjnym tej definicji, „inteligentny” nie musi oznaczać realizacji projektów wysoce zaawansowanych technologicznie, koncentrujących się na innowacyjnych infrastrukturalnych rozwiązaniach, czy też odpowiadających na pewne, właściwe społeczeństwom zaawansowanym pod względem poziomu rozwoju potrzeby. Podejście takie można zaadaptować także w rewitalizacji usług na obszarach wiejskich, rozwiązywaniu problemów dotyczących podaży miejsc pracy, czy konfrontując się z podstawowymi potrzebami społecznymi. W tym właśnie przejawia się pragmatyzm tego podejścia – choć innowacyjne, to często wyzwania szczebla lokalnego, jakie podejmują Inteligentne Wioski (społeczności) są „typowe”, znane wielu innym obszarom wiejskim i społecznościom (choć posiadają własną, lokalną specyfikę). Niemniej, problemy te pozostają wciąż nierozwiązane i właśnie dlatego potrzeba nowych podejść do ich rozwiązania.

Efektywne wdrożenie innowacji i cyfryzacja rolnictwa wymaga utworzenia systemów transferu i wymiany wiedzy umożliwiających określenie najlepszych praktyk oraz rozwoju usług doradczych, dzięki którym władze lokalne i społeczności wiejskie będą mogły budować przyszłe strategie rozwoju. Podejście uwzględnia zróżnicowanie obszarów wiejskich i odmienną specyfikę ich wyzwań rozwojowych. Jego celem jest kształtowanie odpowiednich cech i postaw społeczności umożliwiających tworzenie odpowiednich warunków dla rozwoju.

Realizowany przez Województwo Mazowieckie projekt pn. „Wdrażanie koncepcji Smart Villages na terenie województwa mazowieckiego”, wychodzi naprzeciw potrzebom, uwarunkowaniom i cechom obszarów wiejskich, a w szczególności rolnictwa Mazowsza. Inicjatywa ma na celu wsparcie społeczności i rozwój obszarów wiejskich Mazowsza, a także wzmacnianie tradycyjnych i utworzenie nowych sieci powiązań za pomocą nowoczesnych środków komunikacji, a przede wszystkim podniesienie świadomości społecznej związanej z rozwojem obszarów wiejskich.

Podstawą do osiągnięcia celów są badania polegające na identyfikacji elementów spowalniających rozwój rolnictwa, ocena warunków gospodarowania i określenie czynników mających wpływ na spowolnienie rozwoju rolnictwa. Pierwszym krokiem do rozpoczęcia projektu Smart Villages było przyjęcie, przez Zarząd Województwa Mazowieckiego w dniu 2 lipca 2019 roku, Informacji w sprawie realizacji przedsięwzięcia polegającego na wdrażaniu w województwie mazowieckim koncepcji Smart Villages. Realizację przedsięwzięcia zaplanowano na lata 2020-2023.

Kolejnym, było powołanie, po wielu miesiącach negocjacji i uszczegóławiania zakresu przedsięwzięcia, Konsorcjum Naukowego oraz podpisanie umowy w dniu 29 grudnia 2020 roku, na wykonanie usług badawczych, pomiędzy Województwem Mazowieckim a Politechniką Warszawską, będącą Liderem Konsorcjum.

Ponadto, w dniu 17 marca 2021 roku podpisano umowę o współpracy z Mazowieckim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Warszawie (MODR), której przedmiotem jest rozpowszechnianie rozwiązań wypracowanych przez Konsorcjum naukowe w ramach przedsięwzięcia Smart Villages, w tym m.in. ankietyzacja, organizacja szkoleń, prezentacja wyników na dożynkach, festynach gminnych oraz organizacja punktów informacyjnych w siedzibach gmin.

W dniu 10 maja 2021 roku podpisano także umowę z Mazowieckim Parkiem Naukowo-Technologicznym - Parkiem Spółdzielczym (MPNT), której przedmiotem jest aktywacja społeczna w zakresie uczestnictwa w przedsięwzięciu Smart Villages poprzez prowadzenie działań informacyjnych i promocyjnych w drodze szkoleń, warsztatów, seminariów, konkursów oraz opracowanie i dostarczenie materiałów promujących tę ideę (ulotek, broszur, banerów, itp.).

OPIS I CELE PROJEKTU SMART VILLAGE

Przeprowadzone badania, posłużą do sporządzenia opracowań analityczno-studialnych, które pozwolą na identyfikację przedmiotowych obszarów województwa, oraz na zaproponowanie dla nich optymalnych rozwiązań:

obszarów, w których należy umacniać wykształcone specjalizacje w produkcji rolniczej
obszarów, w których należy zainicjować przestrzennie zmiany w strukturze użytków rolnych, które pozwolą wykształcić optymalną specjalizację produkcji roślinnej i zwierzęcej,
obszarów, w których należy promować i inicjować przeobrażenia w powierzchni upraw, w celu rozwoju innych kierunków rolnictwa lub rezygnacji z rolnictwa i rozwoju innych gałęzi gospodarki,
obszarów preferowanych do roślinnej produkcji ekologicznej.

Przedsięwzięcie zostało podzielone na dwie części:

badawczą, która będzie realizowana przez ww. Konsorcjum naukowe,
wdrożeniową (której przedmiotem będą elektroniczne środki komunikacji wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną). Cześć wdrożeniowa jest przedmiotem odrębnych zamówień publicznych.

Ważnym elementem projektu będzie dyslokacja opracowanych modeli gospodarstw rolnych dla różnych obszarów województwa, tj. zaproponowanie najbardziej efektywnych modeli produkcji rolnej, poprzez identyfikację najcenniejszych i najbardziej produktywnych elementów rolniczej przestrzeni produkcyjnej w każdym regionie województwa, w tym również dotyczących najkorzystniejszych funkcji dla obszarów wiejskich.

Wyniki mają na celu wsparcie rozwoju lokalnych specjalizacji gospodarczych, wykorzystujących potencjał danego obszaru, co pozwoli na rozwój obszarów wiejskich poprzez dostosowanie go do bazy zasobów lokalnych.

W ramach ww. części badawczej przedsięwzięcia planowane jest również opracowanie projektu Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich Województwa Mazowieckiego, w tym przygotowanie parametrów wspierających inteligentne opracowanie dokumentów planistycznych.

Współpraca nauki i doradztwa daje szansę poprawy konkurencyjności rolnictwa, wzrostu innowacyjności gospodarstw, a także wdrażania postępu technologicznego. Transfer wyników badań do praktyki powinien mieć charakter wielokierunkowy, dotyczyć zarówno gospodarstw, jak i jednostek administracyjnych, władz samorządowych oraz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ważnym jest, aby tworząc ofertę dla obszarów wiejskich uwzględnić specyfikę ich regionalnego zróżnicowania.

ZADANIA DO REALIZACJI W RAMACH PROJEKTU SMART VILLAGE

Cześć badawcza przedsięwzięcia została podzielona na Zadania, w ramach których są wykonywane:

Zadanie 1 - Opracowanie diagnozy stanu gospodarczego, społecznego i środowiska.
Zadanie 2 - Określenie specjalizacji regionalnych Mazowsza oraz opracowanie propozycji zmian profilu gospodarki w regionie.
Zadanie 3 - Opracowanie idei Smart Villages Mazowsza.
Zadanie 4 - Analiza walorów kulturowych, turystycznych i regionalnych obszarów wiejskich województwa mazowieckiego.
Zadanie 5 - Opracowanie koncepcji infrastruktury teleinformatycznej umożliwiającej wdrożenie idei Smart Villages.
Zadanie 6 - Testowanie i weryfikacja społeczna koncepcji Smart Villages (realizowane w znacznej części w ramach odrębnych umów).
Zadanie 7 - Przygotowanie koncepcji i założeń aplikacji mobilnych Smart Villages.
Zadanie 8 - Opracowanie koncepcji założeń do Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich województwa mazowieckiego.

SPODZIEWANE REZULTATY – PRODUKTY PROJEKTU

Produkty części badawczej projektu:

opracowania analityczno-studialne,
publikacje popularno-naukowe, publikowane w miesięczniku "Wieś Mazowiecka" (wydawanym przez MODR),
standardy dla przyznawania ekocertyfikatu,
zapewnienie ekspertów dla rolników i mieszkańców obszarów wiejskich, pozwalających społeczności lokalnej na zapoznanie się z dobrymi przykładami i w lepszym stopniu na ocenienie przez nią swojej sytuacji, upowszechniających rozwiązania Smart Villages,
wkład do Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich Województwa Mazowieckiego,
portal internetowy do propagowania wyników projektu.

Produktem części wdrożeniowej będzie zamówienie, na podstawie przeprowadzonych badań, analiz, opracowanej koncepcji, opisu funkcjonalności oraz przeprowadzonego dialogu konkurencyjnego z wykonawcami działającymi na rynku rolnym, systemu wspomagającego decyzje rolnika dot. planowania i prowadzenia produkcji rolnej, zintegrowanego z mobilnym centrum badanie i analizy gleby. Dostarczenie systemu jest planowane na koniec 2023 roku, jednocześnie zakładane jest jego pilotażowe wdrożenie w jednym lub w kilku powiatach.

PARTNERZY PROJEKTU SMART VILLAGE

W celu osiągnięcia spodziewanych rezultatów, jak również z uwagi na nadrzędny cel przedsięwzięcia, do udziału w jego realizacji zostały zaproszone jednostki naukowe, w tym:

Politechnika Warszawska (Wydział Geodezji i Kartografii);
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (Wydział Nauk Ekonomicznych);
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB;
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (Centrum Cyfrowej Nauki i Technologii oraz Wydział Prawa i Administracji);
Instytut Geodezji i Kartografii (Centrum Teledetekcji);
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach - PIB;
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa (Zakład Teledetekcji),

oraz ww. podmioty (MODR i MPNT), posiadające wiedzę praktyczną oraz możliwości wdrożenia i przetestowania wypracowanych rozwiązań.

WNIOSKI Z REALIZACJI ZADAŃ

DOSTĘP DO PEŁNYCH PRODUKTÓW PROJEKTU SMART VILLAGES

Strona ogólnodostępna prezentuje informacje o projekcie i syntezy produktów. Pełne wersje produktów dostępne są po zalogowaniu. W celu uzyskania loginu i hasła prosimy o kontakt z Panem Robertem Mroczkowskim (Departament Cyfryzacji, Geodezji i Kartografii, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie, ul. Kijowska 10/12A, 04-743 Warszawa, tel. (22) 432-45-42, fax: (22) 432-45-01, e-mail: robert.mroczkowski@mazovia.pl; http://geodezja.mazovia.pl)

Informujemy, że administratorem danych osobowych jest Województwo Mazowieckie. Dane kontaktowe: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, ul. Jagiellońska 26, 03-719 Warszawa, tel. 22 5979-100, e-mail: urzad_marszalkowski@mazovia.pl, ePUAP. Administrator wyznaczył inspektora ochrony danych, e-mail: iod@mazovia.pl. Więcej informacji o przetwarzaniu danych osobowych znajdziesz na mazovia.pl

Smart Villages

OPIS I CELE PROJEKTU SMART VILLAGE

ZADANIA DO REALIZACJI W RAMACH PROJEKTU SMART VILLAGE

SPODZIEWANE REZULTATY – PRODUKTY PROJEKTU

PARTNERZY PROJEKTU SMART VILLAGE

WNIOSKI Z REALIZACJI ZADAŃ

Zadanie 1

Zadanie 2

Zadanie 3

Zadanie 4

DOSTĘP DO PEŁNYCH PRODUKTÓW PROJEKTU SMART VILLAGES